Przejdź do treści
Strona główna » Juan Peron – argentyński wybawiciel czy zamordystyczny dyktator? cz.2

Juan Peron – argentyński wybawiciel czy zamordystyczny dyktator? cz.2

Korekta: Wojtek Przeniczka

Redakcja techniczna: Małgorzata Nowak

Źródło: Cienradios

Perón po raz drugi, kto da więcej?

11 listopada 1951 roku wygrał swoje drugie wybory prezydenckie, ponownie deklasując w pierwszej turze swojego przeciwnika, Ricardo Balbinę, zyskując 63,51% głosów i ponownie zdeklasował w pierwszej turze swojego przeciwnika Peronówi, wbrew pogłoskom o byciu dyktatorem, nie udowodniono ustawienia wyborów, a nawet przeciwnie, chwalono go za nadanie po raz pierwszy prawa wyborczego kobietom. Sprzeciw wobec Peróna zaczął narastać dopiero po śmierci Evy Perón. 15 kwietnia 1953 roku nieznana grupa terrorystyczna zdetonowała dwie bomby podczas publicznego wiecu na Plaza de Mayo, zabijając 7 osób i raniąc 95. Pośród chaosu Perón nawoływał tłum do podjęcia odwetu; jego zwolennicy udali się do miejsc spotkań swoich przeciwników, siedziby Partii Socjalistycznej i arystokratycznego Jockey, a następnie, przy akceptacji Peróna, doszczętnie je spalili. Wraz z końcem roku 1954 Perón przedstawił projekt kontrowersyjnych dla opinii publicznej reform legalizujących rozwody i prostytucję. Argentyńscy przywódcy Kościoła rzymskokatolickiego, których poparcie dla rządu Peróna stale malało od czasu powstania Fundacji Evy Perón, byli teraz jego otwartymi przeciwnikami Peróna i publicznie nazywali go „tyranem”. Opinia Peróna zaczęła słabnąć też po serii artykułów w opozycyjnej prasie (która mimo cenzury działała w podziemiu) na temat jego długoletniego w związku z nieletnią dziewczyną o nazwisku Nélida Rivas. W związku z tymi wydarzeniami Perón wydalił z kraju dwóch księży katolickich, co spotkało się z krytyką Stolicy Apostolskiej i nałożeniem na niego ekskomuniki.


Obrazki rodem z horroru

Źródło: Study.com


By ocieplić swój wizerunek, prezydent 16 czerwca 1955 roku chciał ogłosić kolejne obietnice reform i poprawić opinię o swoim rządzie. Gdy przemawiał przed wielotysięcznym tłumem, nad jego głową przeleciały myśliwce i zrzuciły bomby na zatłoczony plac, po czym skierowały się do Urugwaju. Z historycznego punktu widzenia był to jedyny atak powietrzny na terytorium Argentyny w dziejach tego kraju. Zginęły w nim 364 osoby. 16 września 1955 roku nacjonalistyczna grupa, na której czele stali: generał Eduardo Lonardi, generał Pedro E. Aramburu i admirał Isaac Rojas, poprowadziła pucz w mieście Kordoba. Trzy dni później przejęli oni władzę w wyniku zamachu stanu, który nazwali Revolución Libertadora („Rewolucja Wyzwoleńcza”). Juan Perón ledwo uszedł z życiem, zostawiając swoją kochankę, Nelly Rivas, i uciekł w górę rzeki Parana na kanonierce „ARP Paragwaj”, dostarczonej przez przywódcę Paragwaju – Alfredo Stroessnera.


Reżim wojskowy generała Lonardiego dołożył wszelkich starań, aby zniszczyć reputację Juana i Evy Perónów, organizując publiczne wystawy kolekcji antyków, biżuterii, jachtów i innych luksusów posiadanych przez byłą parę prezydencką. W opinii publicznej i mediach zaczęto porównywać peronizm do nazizmu i oskarżać Peróna o popełnienie ludobójstwa. Ten, mimo emigracji, wywierał mocny wpływ na politykę Argentyny. Nalegał, by w wyborach prezydenckich w 1958 roku zagłosować na peronistę Arturo Frondziego, zaś w 1963 roku oddać puste karty na znak protestu wyborczego. Zastępca Lonardiego, generał broni Pedro Aramburu, na mocy dekretu z mocą ustawy nr 4161/56 zakazał samego wspominania nazwisk Juana lub Evy Perón.

Źródło: Interia.pl


Perón śmiga na peron i ucieka z kraju


Perón po wyjechaniu z Paragwaju udał się do Wenezueli, skąd musiał uciekać z powodu obalenia przychylnego sobie generała Péreza Jiméneza. Następnie skierował się do Panamy, gdzie poznał piosenkarkę Maríę Estelę Martínez (znaną jako „Isabel”). Ostatecznie osiedlił się z nią w rządzonym przez juntę Francisca Franco hiszpańskim Madrycie i wziął ślub w 1961 roku. W 1963 roku został ponownie przyjęty do Kościoła katolickiego. Perón i Isabel wspierali aktywnie bojówki i związki zawodowe związane z peronistami. Sam Perón utrzymywał także bliskie powiązania z Montoneros, skrajnie lewicową i katolicką grupą peronistów, którzy 1 czerwca 1970 roku, na jego zlecenie zresztą, porwali i zamordowali byłego antyperonistycznego prezydenta Pedro Aramburu. Był to odwet za masową egzekucję peronistów podczas powstania przeciwko juncie w czerwcu 1956 roku. Perón był również gorącym zwolennikiem rządów Fidela Castro na Kubie, a także – jak uważano – Che Guevary, który jako minister w rządzie Castro starał się zorganizować jego powrót do Argentyny w latach sześćdziesiątych XX wieku, wysyłając mu w tym celu wsparcie finansowe.

Źródło: Wyborcza.pl


Argentyna za emigracji Perona


Kolejne wybory powszechne w Argentynie odbyły się 11 marca 1973 roku. Perón otrzymał po wygnaniu zakaz ponownego kandydowania, lecz jeden z jego dawnych współpracowników, dr Héctor Cámpora, wygrał wybory. Objął urząd 25 maja, więc już 20 czerwca 1973 roku Perón i Isabel mogli więc legalnie wrócić do kraju z Hiszpanii, kończąc 18-letnie wygnanie. Na lotnisku zebrały się tysiące zwolenników i przeciwników Peróna. Wśród tłumu tych drugich byli także członkowie prawicowych bojówek, którzy przeprowadzili snajperski zamach terrorystyczny znany jako masakra w Ezeizie, w wyniku której zginęło co najmniej 13 osób, a 365 zostało rannych.


Powrót z wielkim hukiem


Cámpora i wiceprezydent Vicente Solano Lima wzięli odpowiedzialność za masakrę na siebie i złożyli rezygnację w lipcu 1973 roku. Rozpisano nowe wybory, tym razem z udziałem Peróna jako kandydata Partii Justycjalistycznej. Argentyna od lat borykała się z rosnącą niestabilnością polityczną, a Perón był przez wielu postrzegany jako jedyna nadzieja kraju na dobrobyt i bezpieczeństwo. Wraz z liderem partii demokratycznej i jednocześnie niedawnym kontrkandydatem w wyborach, Ricardo Balbínem, Perón rozważał utworzenie wspólnego rządu peronistyczno-radykalnego, lecz nie doszło do tego z powodu zbyt dużych różnic programowych. W wyborach Perón otrzymał 62% głosów. Trzecią kadencję rozpoczął 12 października 1973 roku, a jego trzecia żona, Isabel, została wiceprezydentem. Narastający kryzys gospodarczy spowodował rozłam między Perónem a skrajną lewicą. Szalę goryczy przelało morderstwo polityka lewicowego, José Ignacio Rucciego. Przypisywano je bojówce Montoneros. Inna grupa partyzancka, Guevarist ERP, również sprzeciwiała się części partii peronistycznej. Jej członkowie zaczęli angażować się w walkę zbrojną, najpierw atakując koszary w prowincji Buenos Aires, a 19 stycznia rozpoczynając powstanie w północno-zachodniej części Argentyny. Zamordowali także dyrektora fabryki Forda. Dopiero gdy firma Ford zagroziła całkowitym zakończeniem działalności w Argentynie, Perón zgodził się, aby jego armia chroniła fabrykę przed partyzantami. Zły stan zdrowia Peróna, który cierpiał na przerost prostaty i chorobę serca, nasilił kryzys polityczny. W ciągu następnego roku jego żona często musiała przejmować obowiązki prezydenta z powodów wizyt Peróna w szpitalu.

Źródło: Intento.es

Ostatnie lata


Perón próbował uspokoić sytuację w kraju i umocnić swoją pozycję, w związku z czym 16 czerwca 1978 roku spotkał się z Alfredo Stroessnerem, dyktatorem Paragwaju. Przywódcy podpisali wtedy dwustronny traktat, który rozpoczął budowę tamy wodnej Yacyretá (wówczas drugiej co do wielkości na świecie). Perón wrócił do Buenos Aires z wyraźnymi objawami zapalenia płuc, a 28 czerwca doznał serii zawałów serca. Isabel, która przebywała wówczas jako wiceprezydent z misją handlową w Europie, pilnie wróciła do kraju 29 czerwca. Mimo chwilowej poprawy stanu zdrowia, Juan Perón doznał ostatecznego ataku w poniedziałek 1 lipca 1974 roku, a jego zgon stwierdzono o godzinie 13:15.


Zwłoki zostały przetransportowane karawanem do katedry metropolitalnej w Buenos Aires na mszę pogrzebową, która odbyła się następnego dnia. Ciało Peróna, ubrane w pełny mundur wojskowy, przewieziono następnie do Pałacu Kongresu Narodowego w celu pożegnania przez naród. Szacuje się, że honory obok trumny oddało ponad 130 000 osób. 4 lipca okryta argentyńską flagą trumna Peróna została złożona do grobu, a wojsko oddało kilkanaście salw honorowych. Wiele głów państw złożyło Argentynie oficjalne kondolencje. W kraju ogłoszono trzy dni żałoby narodowej.


„Wielka Isabel” nie taka wielka


Isabel Perón jako pierwsza kobieta na świecie objęła stanowisko prezydenta kraju, okazała się jednak niezdolna do samodzielnego poradzenia sobie z problemami politycznymi i gospodarczymi kraju, w tym lewicowym powstaniem i reakcjami skrajnej prawicy. Ignorując rady zmarłego męża, Isabel nie przyznała Balbínowi żadnej roli w swoim nowym rządzie, zamiast tego nadala szerokie uprawnienia Lópezowi Redze, który rozpoczął spór z jej przeciwnikami politycznymi. Koniec prezydentury Isabel Perón nastał 24 marca 1976 roku podczas wojskowego zamachu stanu wspieranego przez Stany Zjednoczone. Junta wojskowa, na której czele stał generał Jorge Videla, przejęła kontrolę nad krajem.


Podsumowanie


Dziedzictwo Juana Peróna nie jest jednoznaczne. Jego zwolennicy podkreślają prospołeczne reformy i walkę o prawa pracownicze, zaś przeciwnicy krytykują autorytarne tendencje jego rządu i konflikty z opozycją, w tym cenzurę i represje. Peronizm, ideologia związana z Juanem Perónem, do dziś pozostaje ważnym elementem argentyńskiej polityki. Poprzedni prezydent kraju, Alberto Fernández, wywodził się z Partido Justicialista (Partii Justycjalistycznej, od justicia – sprawiedliwość ) utworzonej jeszcze w 1946 roku przez samego Peróna. Wpływ Peróna na kierunek polityczny i społeczny Argentyny jest nadal obecny w debatach politycznych kraju. W opinii ekspertów był on najbardziej wpływowym politykiem Ameryki Południowej, a jego dokonania przebił jedynie Jair Bolsonaro, prezydent Brazylii. Nie oceniając dokonań Juana Peróna, można powiedzieć śmiało, że był on jedną z najciekawszych postaci światowej polityki, która odmieniła na zawsze historię Argentyny i świata, wpływając bezsprzecznie na wydarzenia tamtych czasów.

Źródło: 3droga.pl

Dodaj komentarz

Skip to content